7

ძველი ახალი წელი

იღვიძებ. კუჭმაჭის სუნმა გაგაღვიძა. რა ხანია ასეთი სასიამოვნო სურნელი არ გიგრძვნია. შრაშუნის ხმა გესმის, ბებია საწერი მაგიდის უჯრაში თაბახის სუფთა ფურცლებს ეძებს. გოზინაყს უნდა დაუფინოს ქვემოდან. კარის ხმაც გაიგე. მამაშენის ლანდს ხედავ, რომელმაც კორიდორში გაიქროლა და ხელში ღორის თავი ეჭირა. მერე გახსენდება როგორი ამბები დაატრიალა ტელეფონით წინა დღეს: მცხეთის გამგეობაში საქალაქთაშორისო („მეჟდუგაროდნი“) ზარი განახორციელა შორეულ ნაცნობთან,  (რომელიც ნათლობის სუფრაზე გაიცნო). მისი პირით იქვე, ახლო სოფელში ნათესავს შეტყობინება გაუგზავნა: „სამეზობლოში ღორის თავი მიშოვე, ჩამოვალ და გადავიხდიო“.

გამოდის რომ ნათესავი გაისარჯა, იშოვა და საახალწლო სუფრაზე ნახევრად შედედებული მუჟუჟიც იქნება.

დედაშენმა ღუმელიდან „მედოკის“ ბისკვიტი გამოაძვრინა, კუთხეებს მოაჭრის და თუ სახლში პატარა და-ძმა არ გყავს, შენი წილ-ხვედრია. განჯინა საგულდაგულოდაა ჩაკეტილი – რამდენიმე დღის წინ მშობლებმა „დათუნია“ და „კიბოს კისერი“ მოიტანეს. ტკბილეულს შენგან მალავენ. გარეთ ყინავს, მაგრამ თბილისური თოვლია და გუნდა არ კეთდება.  ქუჩაში გადიხარ და მეგობრებს ეძახი, რომლებიც მოთხვრილი პირით აივანზე გამოდიან და გეუბნებიან, რომ მალე ჩამოვლენ. 5 წუთიც არ გადის – თამაზიკა ნაფტალინიდან გამოღებული ბუშლატით გეცხადება სადარბაზოდან. იმ გარეუბანში, სადაც შენ ცხოვრობ ახალი წლის დადგომა მხოლოდ ბავშვების მიერ „ასაფეთქებლების“ ბათქა-ბუთქით შეინიშნება. საახალწლო ილუმინაციები მხოლოდ ამერიკულ ფილმებში გაქვს ნანახი, რომლებსაც ტელევიზორში სულიმწარედ ელოდები.

თონეებთან რიგია. დეკემბრის 25-დან 31-ის ჩათვლით ქართველი მოქალაქის ჯიბის 90% ინდაურში, ლავაშსა და შოკოლადში იხარჯება. მოგროვებული საჭმელი ნათლისღებამდე გაატანს, რის მერეც, მარტის ბოლომდე, საყოველთაო ქართული შიმშილობა ცხადდება. ამ დროს ზამთრისთვის საგანგებოდ გამზადებული ტყემლის 97%-ი იჭმება, რომელიც ბებიებს საშრობებში აქვთ გადანახული.

შენი ქვეყნის უზუსტესი ენერგეტიკული სტრატეგიის, რესურსებისა და მეცხრე ბლოკის ეჭვშეუვალი სანდოობის გათვალისწინებით, შეიძლება ახალი წელი სიბნელეში შემოიპაროს. ამიტომაც, გაყიდვაშია ნავთიც. იტენება N რაოდენობის გაზის ბალონები.

შენ და შენმა მეგობრებმა სამეზობლოს ისე მოაბეზრეთ თავი ბათქა-ბუთქით, რომ კორპუსებიდან გაუჩერებლად ისმის ხმები: „შენ არ გაგითენდეს ახალი წელი.“ ვერაფერს იტყვი, სამართლიანი სურვილია!

ტელევიზორში ისეთი ამბებია დედა შვილს ხელში არ იყვანს. აქეთ „უდიპლომო სასიძო“, იქით „ლონდრე“,  გაღმა – „კუჩხი ბედინერი“, გამოღმა – „რეკორდი“, ხელმარჯვნივ  „ქვევრი“,  ხელმარცხნივ „ჭრიჭინა“ . . . და რა თქმა უნდა გვირგვინი საახალწლო ეთერისა -„ბედის ირონია, ანუ გაამოთ“.  აგერ უკვე მერამდენე წელია გაკვირვებს, თუ რატომ ბჟირდებიან სიცილით უფროსები, როცა იპოლიტი ჩაცმულ-დახურული შედის შხაპის მისაღებად, ან უცნაურად რატომ  ხვნეშიან მეზობლის კაცები, როცა ბარბარა ბრილსკა ცისფერ ეკრანზე გამოჩნდება (გაივლის წლები და მიხვდები, რომ ამ დროს ისინი ტკბილ მოგონებებში იძირებოდნენ).  ისინი ბრაზდებიან, როცა ამ ქერა ქალის  ისტორიას, სახლში მარტო დარჩენილი  მაკალეი კალკინის ამბავი გირჩევნია. 

ბნელდება. მამაშენი მაღაზიაში ჩადის, რომ ის სასმელი ამოიტანოს, „რომლითაც უნიტაზებს ხეხავენ და მანქანის ძრავებს ასუფთავებენ“ და რომელსაც შენ დიდი სიამოვნებით მიირთმევ.

12 ახლოვდება. დავუშვათ მამლის წელი მოდის. ვიღაცამ ჟურნალში „სარკე“ დაწერა, რომ მამალს  თხლად ჩაცმული ადამიანები უყვარს. შენ იცნობ ადამიანს, რომელსაც ისე სწამს იმხანად ჯერ კიდევ ახლადგამელოტებული მიხეილ ცაგარელის მსგავსი ადამიანებისა, რომ მზადაა მთელი ოჯახი დეკემბრის 31-ში გააშიშვლოს, რათა მამალს ატმოსფეროთი ასიამოვნოს.

ავსტრალიაში მილიონობით ფოიერვერკს ისვრიან 12-ის დადგომისას, ნიუ-იორკში კიდევ უფრო მეტს. შენი ბავშვობისდროინდელ თბილისშიც ხდება მილიონობით გასროლა, ოღონდ კალაშნიკოვის ავტომატიდან. ჟურნალ ფორბსში ამოვიკითხე, რომ 1999 წელს, საახალწლოდ თბილისში გასროლათა რაოდენობა „რემბო. პირველ სისხლში“ დახარჯული ვაზნების რაოდენობას ოდნავ ჩამოუვარდება.

ახალი წელი დადგა და პირველი, რაც ამ წელს გააკეთე, „რუსული არხების“ ყურება იყო. „რუსული ესტრადის გალა კონცერტი“ – ამ ღირსშესანიშნავ ღონისძიებას, ქართული საზოგადოების უმრავლესობა სიზმრებშიც კი ელოდა:

ორი გაშეშებული წამყვანი. ახალგაზრდა მამაკაცი და ხნიერი ქალი, კარგად დავარცხნილი თმით. დაახლოებით ისეთი ვარიანტია, როგორსაც პორნო გვერდები ხშირად სთავაზობენ მომხმარებელს – “Young man and Milf”.

სცენა საუცხოოდაა გაწყობილი. მას ჯემალ სეფიაშვილის ეპიკური კონცერტის, „ბრავო მაესტროს“ სასცენო გაფორმებაც კი ვერ შეედრება. კრემლის საკონცერტო დარბაზი გადაჭედილია მეორე მსოფლიო ომის გულმომედლილი ვეტერანებით, ლამაზი ქერა გოგოშკებით ქმრებთან ერთად. ზოგიერთი საკუთარ ქმართან, ზოგიერთი კი სხვის ქმართან ერთადაა მოსული. კონცერტს სტანდარტული დასაწყისი ექნება: С НОВЫМ ГОДОМ, С НОВЫМ СЧАСТЕМ ДОРОГИЕ ДРУЗЯ… მერე კი ამ სცენაზე ცეცხლი დაინთება: Поет для вас Лев Лещенкео. . . აქეთ ოლეგ გაზმანოვი, იქით ლარისა დოლინა; ქვემოთ ლუბა უსპენსკაია, ზემოთ მაშა რასპუტინა; შენკენ ალა პუგაჩოვა, ჩემკენ სოფია როტარუ . . .

„სოჩაა, მა რა არი?!“

დათო გორგილაძე

7

მეორადი კევები

 

შენ გაკლია, როგორ შეიძლება ადამიანზე

 იმსჯელო მხოლოდ მისი კბილების მიხედვით

ზანდუკ ჩეგური

ჟანაჩკა

კბილებს ძვირფასი, ბალახებისგან დამზადებული პასტით იხეხავს. მენთოლიან “პალ მალს” ეწევა და კრემიან ფუნთუშებს მიირთმევს დილა-საღამოს, ოღონდ ზომიერად. ცელულიტის მასაც ეშინია. შუადღისით კი, რომელიმე მცენარეულ სალათს გეახლებათ. მგონი სულაც ვეგეტარიანელია.

დაბალიაო ვერ იტყვით, თუმცა მაინც მაღალქუსლიანებს იცვამს.  მოსწონს, როცა მამაკაცები მის გვერდით კომფორტულად ვერ არიან. ბრიალა, ნუშისფერი თვალები აქვს და ამ თვალების ფასი კარგად იცის. გონივრულად იყენებს. ტუჩები – უსაცხოდაც მუქი წითელი. კუპრივით შავი და გრძელი თმა სქლად ადევს თავსა და მხრებზე. ვერც უგემოვნოდ ჩაცმას დასწამებთ. ჟივენშის სუნამოსაც ისხამს. “ფრინგოს” წინ რომ გამომცემლობაა – იქ მუშაობს და “ფრინგოში” რომელიღაც მწერლების ხელნაწერებით ხელში, დღეში სამჯერ გამოდის. მგონი ჟანა უნდა ერქვას.

_ ვანია, ყავა და შოკოლადის ფუნთუშა, მე რო მიყვარს ისეთი.

_ თქვენ ოღონდ ისურვეთ და წამში გავაჩენ.

ვანიას პასუხზე ჟანაჩკა ღიმილითა და თვალების ბრიალით პასუხობს. ვანიასათვის კი ეს ნებისმიერ გასამრჯელოზე მეტია. აკი გითხარით თვალების ფასი იცის მეთქი.

როცა კი ვანია შეკვეთას მოუტანს, ჟანაჩკა საღეჭ რეზინს პირიდან იღებს და მაგიდის ქვეშ აკრავს. (მის კევს უცნაური ფერი აქვს, სისხლიან ორქიდეას მოგაგონებს, აფხორილსა და უკარებას. გემოც ეგეთივე დაკრავს – უცნაური, ოდესღაც, ალბათ ტკბილი და თან სურნელოვანი, ოღონდ არა ხილის, არამედ ჟანას სურნელი. საღეჭადაც ძნელია, ძნელად დასამორჩილებელი და თუ თვითონ არ მოუნდა ვერაფერს მოახერხებ მასთან).

სანამ ჟანაჩკა “ფრინგონად” გავა, ერთი ტიპი შემორბის. ჯინსის შლაქსებით, ლაკის ფეხსაცმელებითა და “ადიდასის” სამზოლიანი ჟაკეტით. შარვალი ჭიპამდე აუტანია და თავის ჩიორაც, უბეში გამოკრული, ადვილად შესამჩნევია. გული ამოვარდნაზე აქვს. ცხადზე ცხადია: ირბინა  ჟანასთვის რომ მოესწრო და იქნებ დალაპარაკებაც გაებედა.

_ შეიძლება თქვენთან ჩამოვჯდე?

_ არა…

…შლაქსიანს კვლავაც არ უმართლებს და ისღა დარჩენია ქალს ღამის სიზმრებში დაელოდოს. თუმცა ბედი არც იქ სწყალობს ხოლმე.

ჟანა სწრაფ-სწრაფად იღებს ნივთებს, ანგარიშს ასწორებს და ქუჩის ბოლოსკენ მიდის. ქუჩის ბოლოს კი, თავისი ბიჭი ელოდება. ისეთი ბიჭი, გოგონები სიზმრებში რომ ელოდებიან. ისეთი ბიჭი, ჟანას რომ ეკადრება…

ობადია

 _პოლ ტომას ანდერსონის ახალი ფილმი გამოდის კინოთეატრში, წავიდეთ?

_კარგი, ობადია, წავიდეთ…

ობადიას გოგონები უარს ვერ ეუბნებიან. ობადია უარს მოისმენს თუ არა ტირილს დაიწყებს და შეიძლება ჩაბჟირდეს. ერთი-ორჯერ უნებლიედ ჩაიფსა. ვისაც ამ ოინების ნახვის ნერვები არ აქვს, ურჩევნია ობადიას ორი საათი დაუთმოს.

ობადიას მთელი სახე მუწუკებით აქვს სავსე, ამიტომაც სანამ პაემანზე წავა, სარკესთან თავს იწესრიგებს.  არც ჰიგიენას ივიწყებს, მაგრამ ქუჩაში ოფლის მსუბუქი სუნი მაინც დაკრავს ხოლმე. ვერც პირის ღრუ აქვს მაინცდამაინც  წესრიგში, ამიტომაც როცა გოგონებთან ახლო კონტაქტი უწევს, ყოველთვის ღეჭავს ზედმიწევნით სურნელოვან კევს.

საქმე ისაა, რომ ობადიამ, სოფლიდან წამოსვლის წინ, მშობლებს აღუთქვა, უკან მანქანით, ბევრი ფულითა და ღირსეული ცოლით დავბრუნდებიო. ცოტა ხნის წინ, რატომღაც, ჩათვალა რომ უმჯობესია ცოლით დაიწყოს და მას მერე მოსვენებას არ აძლევს უნივერსიტეტში არცერთ გოგოს. ყველაფერში ზოგავს, მხოლოდ კინოთეატრისთვის იმეტებს ფულს. სიაც კი შეადგინა. გუშინ რიგით ორმოცდამესამესთან ერთად იყო…

სეანსის შემდეგ კევი სავარძელს ქვემოდან მიაკრა (მისი კევის ფერი გაცრეცილია, სიტკბოდაკარგული, სურნელებაც გაუქრა და საღეჭადაც მომჩვარულია. ხან იქით ყბას ედება, ხან აქეთას. სადაცაა ნაწილებად დაიშლება). მერე მეორე კევს ღეჭავს. გოგონას მადლობას უხდის და ემშვიდობება. გარწმუნებთ, სახლში მისვლისთანავე სიას ჩახედავს…

ბალბალა

 “რა ეჩქარებოდა. ეგრე ხდება: ეს პატარა გოგოები აცუნდრუკდებიან და გადაშლიან ფეხებს. ცხოვრების უღელში შებმა კი იოლი საქმე არ გეგონოს.” – ამბობდა ბებია ოლია ბალბალაზე..

ბალბალა თექვსმეტისა გათხოვდა, ჩვიდმეტისამ შვილი გააჩინა და თვრამეტის არ შესრულებულიყო რომ ბუდუმ, მისმა ქმარმა უთხრა: ჩვენი გადაწყვეტილება ნაჩქარევი იყოო. მოკლედ ხომ იცით როგორც ხდება… ბალბალა ჩამოვიდა ქალაქში ჩვილთან ერთად, სამსახურის საძებრად, რადგანაც მამამ უკან აღარ მიიღო. მამების ამბავიც გეცოდინებათ…

_ ბავშვის მოვლის გამოცდილება გაქვთ?

_ კი, საკუთარ შვილს ვუვლი.

_ მერედა მას ვინ მიხედავს? – ამ კითხვაზე ბალბალა ჩაფიქრდა, თუმცა რაღაც მოახლაფორთა.

… გამთენიისას შვილს მეზობელთან ტოვებს, რომლესაც თვის ბოლოს თავისი ხელფასის 30%-ს კაპიკ-კაპიკ ჩაუთვლის ხელში. მეზობელს გასულ კვირას 87 შეუსრულდა და მე თუ მკითხავთ ყველაზე გაგექილმა მისანმაც არ იცის როდის დაავიწყდება ბავშვი ანთებული გაზის ქურის გვერდით ან აივანის მოაჯირზე. ბალბალა ავტობუსისკენ გარბის, რათა სხვის შვილს მოუაროს. გამთენიისას გაჩერებაზე მარტო დგას. ბოლო კვირებია ამჩნევს, რომ ავტობუსის მძღოლი ეპრანჭება, ზედ ფეხებთან მიუყენებს ხოლმე კარს, თავაზიან სალამსაც მიუძღვნის და სანამ ბალბალა თავის კოხტა უკანალს უბნის ხულიგნებისგან დანაკუწებულ სავარძელზე არ ჩამოდეს, კახა ზახარიჩი ავტობუსს ძვრას არ უზამს. გოგონა გზაში ხვდება, რომ ყბა დაეღალა, რადგანაც წინა საღამოდან მოყოლებული შეუჩერებლივ ღეჭავდა. კევი სკამის ძირს მიაკრა (ეს კევი იყო ძალიან პატარა, ღეჭვაში დაპატარავებული და თითქმის დაშლილი, თუმცა შეწებებისა და შეერთების უნარი მაინც ჰქონდა. ის ჰგავდა გაუთენებელ ღამეს და იყო სიტკბოდაკარგული)… სხვის სახლში მჯიდის, დამქირავებელი ნაძალადევი ღიმილით უღიმის და თვალებით შეახსენებს, რომ ბალბალამ შინიდან წამოღებული რბილი ჩუსტები ჩაიცვას, რათა მაკაგონის ძველებური და მოზაიკური იატაკი არ დასვაროს. ბალბალა სხვის ბავშვს უვლის და ვინ იცის, იქნებ თავის შვილსაც მიამგვანებს ხოლმე ხანდახან, მონატრების წყალობით. ხანდახან შეიძლება კახა ზახარიჩისკენაც გაექცეს ფიქრი, რომელიც დაუღალავად ატრიალებს უშველებელი ავტობუსის უშველებელ საჭეს.

… სხვისი ბავშვი ძვირფას ჭოჭინაში ჩასვა და ეშმაკმა იცის, მისი შვილი გულო ბებიას იქნებ გაზქურაზეც შემოავიწყდა.

მე

… მე ამათ არ ვგავარ. ტკბილ კევს არასოდეს ვღეჭავ. ძალაუნებურად მხოლოდ უშაქროს გეახლებით. დავდივარ კაფეებში, კინოთეატრებში, ვმგზავრობ ავტობუსით და თუკი მაგიდის ან სკამის ქვეშ ამოწებებული კევი შემხვდება, ეგრევე პირისკენ გავიქანებ. ყოველთვის, როცა კი კაფეს მიმტანი, კინოთეატრის მოლარე ან ავტობუსის მძღოლი დამინახავს, მოურიდებლად და ხმამაღლა მომაძახებს: „ისევ ეს ავადმყოფი მოვიდა“. რას ვიზამთ, ვერავის გავამტყუნებ, ყველას თავისი აზრი აქვს. ჯანდაბამდეც გზა ჰქონიათ. ვღეჭავ სხვების კევებს, თვალებს მოვხუჭავ და   გემოს დახმარებით წარმოვიდგენ ვინაა ამ კევის პატრონი და როგორი ცხოვრება აქვს მას. მე თუ მკითხავთ, ადამიანის ამოსაცნობად თვალებში ჩახედვა ან საათობით გასაუბრება არ კმარა. მიმტანი და მძღოლი ავადმყოფს მეძახიან. არ ვიცი სადაზღვევო აგენტი, სკოლის მასწავლებელი ან სულაც ექიმი რა სახელს მომისადაგებდა, მაგრამ მე კი მგონია, რომ თანამედროვეობის შერლოკ ჰოლმსი ვარ, მაგრამ გაცილებით უფრო უტყუარი მეთოდებით.

მეხუთე წელია ამ საქმით ვარ დაკავებული და ჩვენი რაიონის მოსახლეობის უმეტესობის ავან-ჩავანი სულ ზეპირად ვიცი. ისიც ვიცი,  ტირიფების ხეივნელი  სკოლის მასწავლებელი მედიკო თავის დირექტორთან რო ერთობა და ისიც კარგად ვიცი, სკოლის დირექტორი სხვა მასწავლებლებთანაც  ხშირად ატარებს დროს. მედიკოს კი თავი შეუცვლელი ჰგონია. ცუდ დროში ვცხოვრობთ,  ვერავის ენდობი.

ჩემი ყოველდღიური მარშრუტი ერთფეროვანია, მაგრამ აბა წარმოიდგინეთ დღეში რამდენი მრავალფეროვანი ადამიანის საფუძვლიანად გაცნობის საშუალება მეძლევა?! ერთი კი ნაღდია – დამღლელი სამსახური მაქვს და ხანდახან პირში ცუდ გემოსაც მიტოვებს. განსაკუთრებით მაშინ, როცა გულნაზისნაირებს გადავეყრები. შინ გვიან ღამით ვბრუნდები. ყველაზე საინტერესო კევები სამუშაო დღის ბოლოს იშოვება.  მერე ვწერ ისტორიებს ადამიანებზე, რომელთა დიდი ნაწილიც  თვალითაც არ მინახავს. რა თქმა უნდა მამაჩემიც ამბობს, რომ ცოტა დაქნეული ვარ.

11

რ ა ტ ი

მე ვიცნობ ადამიანს, რომელსაც ყოველ ღამით ერთი და იგივე კოშმარი აღვიძებს, რომელიც ბავშვობიდან მოყვება: 8 წლის ბავშვს უშველებელი საზამთრო უჭირავს ხელში და მერვე სართულისკენ მიათრევს (ლიფტში ვერ ჯდება – ეშინია). კართან ძლივს მილასლასდება, დაკაკუნებისას კი საზამთრო ხელიდან გადაუვარდება. ბავშვი წარმოიდგენს, რომ საზამთრო ბურთია, რომელიც მიწაზე დაეცემა, ისევ უკან ამოხტება, ხელში დაიჭერს და საღამოს, აბაზანაში ჩაციებულს ჩაატკბარუნებს… ჰოდა ძალიანაც მიჰქარავს თუ ასე ფიქრობს. საზამთრო გასკდა კარის წინ. ბავშვი ნაწილ-ნაწილ კრეფს მარა ხვდება ვეღარ შეაერთებს. მამა გალახავს, დედა ეჩხუბება. ამანაც რა ქნას? – ტირილს იწყებს. . .

დღეს ეს ბავშვი 27 წლისაა, მაგრამ ამასწინათ გამიმხილა, რომ ხანდახან ღამით ისევ მოეზმანება ხოლმე საზამთროს ამბავი და ეღვიძება. აი მე კი, კოშმარების სხვანაირი შემთხვევა მაქვს. ჩემს კოშმარში მე უკვე პირველი კურსის სტუდენტი ვარ და პირველი დღეა რაც ცოდნის ტაძრის კედლებში შევაბიჯე. მოქმედება 1-ლი კორპუსის მარცხენა ფლიგელში ხდება, სადაც გრძელი სტენდი დგას და ზედ ლექციების ცხრილია გამოკრული. ახლადგამოჩეკილი სტუდენტები კი ერთმანეთს აწყდებიან, რათა თავიანთ ჯერაც გადაუშლელ და ჯინსის უკანა ჯიბეში ჩადებით უკვე დაჭმუჭნულ 12-ფურცლიან უბადრუკ რვეულებში უბადრუკი ცხრილი ჩაიწერონ (მათ ჯერ კიდევ არ იციან, რომ  ყოველი მეორე ერთმანეთს დაემთხვევა და სხვა ცხრილის ჩაწერა მოუწევთ.) აქ ჭყლეტვაა, ერთმანეთის ლანძღვა, რვეულების წინა რიგებში გადაწოდება და სხვისი ცხრილი ნაცნობობით ჩანიშვნა. ეს ხალხი ჩასაძირად გამზადებულ ტიტანიკზე, ნავების რიგში მდგომი მგზავრების იდენტურია.

მე ცხრილის სანახავად საღამოს მოვბრუნდი. რიგი მაინც დამხვდა, მაგრამ საგრძნობლად შეთხელებული. ჩემს განრიგში ლექციების დაწყების გულისმომაკვდინებელი დროები ეწერა. ასე მაგალითად: „აკადემიური წერა“ – სამშაბათი, 08:30 სთ. . .

„იცით რას ნიშნავს ეს მეგობრებო?“ – უნდა გავიღვიძო 06:00-ზე. ნახევარ საათის განმავლობაში მაღვიძარას 5-5 წუთზე ვეჯღანო და ვემუდარო (ზამთარი უწევს. გარეთ ყინავს, ჩემს საძინებელში – არანაკლებ), მოვწესრიგდე და სახლიდან  07:00-ზე გავიდე. . .

ამ დროს იცით რა ხდება ზამთრიან ვაზისუბანში? – თვალში თითი არ იტაკება, სადღაც შორიდან გორლუმის ხმა მოისმის და ოროდუინიდან ამოფრქვეული ლავის წვეთები აღწევს. გზა მოყინულია. მე კი რკინისკაუჭიანი ბათინკები აღარ მაქვს, 7 წლის ვიყავი როცა დამეხა. გაჩერებაზე მხოლოდ მე და უპატრონო ძაღლი ვდგავართ, რომელის თვალებშიც ჩემი სიბრალული იკითხება.

07:20 წუთია. ამ დროს ორი ვარიანტი არსებობს: ან ვლად დრაკულას უეკიპაჟო ეტლი ჩამოივლის, ან დალოცვილი #35 სამარშრუტო ტაქსი. ჯემალი ხელის დაუქნევლად, თავისი ინიციატივით გამიჩერებს და შიგ მსხდომ, უკვე კარგად ნაცნობ ხალხსაც ღიმილით,  უსიტყვო სალამს ვეტყვი. წინასწარ ვიცი, რომ ჯემალი ელბაქიძეზე მივა, ხალხს ჩამოსვამს, ტრაფარეტს მოხსნის და ვაკისკენ გააგრძელებს გზას სადაც მეორე სამსახურში აქვს. მე კი გზად, პირველ კორპუსთან მიმაბრძანებს.

„აკადემიური წერის“ ლექციაზე კი რამდენიმე „კოლორიტი“ მელოდება და ერთერთი რატი შუბლაძეა.

ვისაც რატი არასოდეს უნახავს, მისი აღწერა და დახასიათება ძალიან მარტივად შეიძლება. უბრალოდ, ის ერთი კონკრეტული მულტფილმის ერთ კონკრეტულ პერსონაჟს უნდა შეადარო. „მულანი“ ხომ გინახავთ? – მულანი რომ ჯარში ერთ უწყინარ, კეთილ და მსუქან მეგობარს გაიჩენს გახსოვთ? ჩეინ პო ჰქვია. ჰოდა რატი სწორედ ეგ არის. გარეგნობითაც და ხასიათითაც (უბრალოდ ჩვენს რატის უფრო მეტი თმა აქვს).

რატი დიდი ბუშლატით დადიოდა (ამ ქურთუკზე გუნია იცინოდა, კარადაში ჰქონდა შეჩქურთული და ნაფტალინიდან გამოიღოო. მგონი მართლა ასე იყო) და ისეთი ჩანთა ჰქონდა გადაკიდებული, როგორსაც გარეუბნებში დასცინიან და ერთერთი სექტის ატრიბუტს ეძახიან. მაშინ, როცა მე, ირაკლი გუნია და ნიკა ლომიძე ლექციას ხუმრობა-ხუმრობაში ვატარებდით, ის ხმას არ იღებდა. ხანდახან საშინაო დავალებას (შინ დაწერილ განცხადებას ან მინდობილობის ტექსტს) წაიკითხავდა ხოლმე. მისი ნაწერი ყოველთვის უშეცდომო იყო.

ახლა რომ ვუფიქრდები, ენციკლოპედიური ცოდნის დაგროვებაში და განათლების მიღებაში, რატის ძალიან დაეხმარა მისი ხასიათი და წარმომავლობა. ქუთაისელი ბიჭი, რომელიც კომუნიკაციის ინიციატივას თითქმის არასოდეს იჩენდა, თბილისში დეიდასთან ცხოვრობდა. მე თუ მკითხავთ რატიმ ამით დრო მოიგო. მერე კი ჩვენც გამოვჩნდით . . .

როცა პირველად ირაკლის ვკითხე, ნეტა ეს „კაზიოლი“ ვინ არის – მეთქი, აღმოჩნდა, რომ ისინი უკვე იცნობდნენ ერთმანეთს. მაშინ გუნიამ მიპასუხა: „უცნაური ტიპია. გუშინ სახლში მივდიოდი, ეგ ჩემ წინ მისეირნობდა. მე მარტო სიარული დამეზარა და დავუძახე“. ახლა წარმომიდგენია გულის სიღრმეში როგორ გაეხარდებოდა ამ ხმის გაგება რატის: „აუუუუ, ჩემი“ – გულში იტყოდა, მაგრამ არამგონია სახეზე შეტყობოდა.

„სმიშლიონნი პარენь“ – ასე დაახასიათა გუნიამ, მაგრამ ისიც მოაყოლა „ცოტა გამოსირებულიაო“. ირაკლი დასკვნებში ხშირად ცდება, მაგრამ ამჯერად ორივე შეფასებაში მართალი იყო.

მერე გავიგეთ, რომ „რა? სად? როდის?“ -ს თამაშობს. ამ ამბავმა კიდეევ უფრო დაგვაინტერესა, იმიტომ, რომ ჩვენც ამ თამაშის „შვილები“ ვიყავით, თან გამოჩენილი შვილები. (გაივლის რამდენიმე თვე და რატი შუბლაძეს ჩვენს გუნდში, „25-ე საათში“ დავპატიჟებთ სათამაშოდ. რატისთან ერთად კიდევ ორი ქუთაისელი ფალავანი, ცვატა ბერძენიშვილი და გიორგი ჭეიშვილი შემოგვიერთდებიან და ჩვენ საუკეთესო ახალგაზრდული გუნდის სტატუსს გავინაღდებთ გარკვეული დროით, მაგრამ შემდეგ ყველაფერი აირევა).

მარტო ინტელექტ-კლუბი არ ხდიდა რატის ჩემთვის საინტერესოს. აღმოჩნდა, რომ ისიც იმავე საფეხბურთო კლუბს გულშემატკივრობდა, რომელსაც მე – „მიუნხენის ბაიერნს“. ჩემ მსგავსად, ოლივერ კანი მისი კუმირიც იყო და 1999 წელს, როცა მანჩესტერელმა ნაბიჭვრებმა ოლის ბოლო წუთზე ორი ბურთი შეუგდეს, რატიც ტიროდა.

„ბაიერნისა“ და გერმანიის ნაკრების სიყვარულს, ამ ქვეყნის სიყვარულიც დაერთო. მაშინ გერმანია ჩემი საოცნებო ქვეყანა იყო. მახსოვს ბავშვობაში ადოლფ ჰიტლერის ფანატიც ვიყავი, რის გამოც მამაჩემი მანამ მსჯიდა, სანამ გონს არ მოვეგე. რატიმ გამოგვიცხადა, მე გერმანელი ვარ და ჩემი ნამდვილი გვარი ბლუმგარდტიაო. როს-როდის დავუჯერეთ, მაგრამ დღემდე  ეჭვი გვაქვს, რომ სინამდვილეში ქუთაისელი ებრაელია და დიდძალ ქონებას მალავს „ზავოდში“ მდგარი ერთერთი ხის ქვეშ. ამის გამო, შუბლაძეს (გნებავთ ბლუმგარდტს) ლიტერატურული თიკუნიც მოვუძებნე  – „ჩორტავ ჟიდ“.

ყველა ადამიანს ხომ თავისი ბედნიერება აქვს. აი მაგალითად ნინია მაჭარაშვილისთვის ბედნიერება შობის დროს ლონდონის ქუჩებში სეირნობაა. ირაკლი გუნიასთვის სამარყანდში მოგზაურობა (რათა თემურ-ლენგის მემკვიდრეობა მოილოცოს), ირაკლი ისაკაძისთვის „Call of duty“-ში 1000 კაცის 45 წამში დახოცვა.

ერთხელ, რატი ბლუმგარტმა თავისი ბედნიერების შესახებ მითხრა:

–         რატი, წამოდი კეკელიძეზე ლობიანები ვჭამოთ.

–         არა, ერთი სული მაქვს სახლში როდის მივალ. ყველანი ქუთაისში არიან, მაცივარში ვიჩინა და სამი ბოთლი „ლოვენბრაუ“ მელოდება. კომპიუტერში კი „რესტლინგი“ მაქვს ჩაწერილი.  აუუუ, რა მაგარია…

მოგვიანებით გაირკვა, რომ რატისთვის ვიჩინასთან და ლუდთან ერთად ბედნიერებას წარმოადგენს ვიკიპედიის სტატიების კითხვა შუა საუკუნეების რომელირაც რაინდებზე, რომელთა არსებობაც თავიანთი ერის შვილებსაც კი დავიწყებიათ; ან თუნდაც მისი ახალი „რუმ მეითისთვის“ სისულელეების მოყოლა, მასთან სამსახურში ჩუსტებით, გასარეცხი მაისურითა და პურით ხელში მისვლა, გასაღების გამორთმევის მიზნით. თავისებური ჯონ უოტსონია, ოღონდ ჰოლმსზე მეტად განათლებული.

რატის პრიორიტეტებმა კიდევ ერთხელ განგაცვიფრა, როცა მე, გუნიამ და ბლუმგარდტმა „ქალებში წასვლა“ გადავწყვიტეთ. რატი დაგვეთანხმა, მაგრამ მომდევნო დღეს გამოგვიცხადა „გერმანიის ნაკრების თამაშია და ვერ წამოვალო“. საბოლოოდ მე და ხვიჩაევიჩი წავედით თბილისურ „მულენ რუჟში“ – აფრიკაში, სადაც თავის დროზე მე ჩემი უბიწოება კოჭლ ჯუნას ჩავაბარე.

მე და გუნიამ, ქალების გათავისუფლების მოლოდინში, გერმანია-ხორვატიის შეხვედრას საუნის ბარის „სტოიკასთან“ ვუყურეთ იქაურობის მსუქან და თავმოტვლეპილ ზედამხედველთან ერთად, რომელსაც „გოგონები“ ბაბუს ეძახიან. ორი ქალი ავირჩიეთ. ფული ცოტა გვქონდა და მათ ერთ ოთახში შევვიყვანეს. იმ დღეს დამარცხდა ჩვენი წმინდათა წმინდა  იდეა, სექსში მამაკაცის დომინანტობისა, რადგანაც „ჩვენი დღე არ აღმოჩნდა“. ჩვენ სულიერად დაგვთრგუნეს და არცერთი კაპრიზი არ შეგვისრულეს. გარეთ გამოსვლისას, ირაკლიმ დაღვრემილი სახით მითხრა, პირობა დავდოთ, რომ ჩვენი დაჩუხანების ამბავს ვერავინ გაიგებსო. მე დავეთანხმე. ჩენ სევდიანები მივაბიჯებდით აფრიკის მთავარ ქუჩაზე. დაღვრემილი იჯდა სახლში რატიც, რადგანაც იმ შეხვედრაში გერმანია ხორვატიასთან დამარცხდა, მე და გუნია კი – აფრიკის ბოზებთან.

მე ჩვენი პირობა დიდხანს შევინახე. მთელი 12 საათით. მეორე დღეს ეს სასაცილო ამბავი, ჩემ მიერ კიდევ უფრო გადაპრანჭული, მთელმა უნივერსიტეტმა იცოდა. ამჯერად კი მთელ საქართველოს ვუყვები.

რადგანაც იუმორზე მიდგა საქმე, იმაზეც უნდა გითხრათ, რომ რატი ერთადერთი ქუთაისელია, რომელსაც იუმორის გრძნობა პულსადაც კი არ ესინჯება. მე, ირაკლიმ და ნიკა ესებუამ ეს საკითხი ძირფესვიანად გამოვიკვლიეთ და იმ დასკვნამმდე მივედით, რომ ყველაფერი გერმანულ-ებრაული ფესვების დამსახურებაა და აქ არანაირი ჩარევა შედეგს არ გამოიღებს.

მოგვიანებით რატის ცხოვრება აირია და ბლუმგარდტი დეპრესიაში გადაგვივარდა. სამწუხაროდ ჩემი მხრიდან, ამ ცუდ პერიოდში, მას დიდი ნუგეში არ მიუღია, რადგანაც ჩვენ შორისაც მოხდა არეულობა. რატიმ „25 საათი“ დატოვა და „ინტეგრალში“ გადაბარგდა. ჩვენი გუნდის წევრებიდან ეს ამბავი ყველაზე მტკივნეულად მე განვიცადე. არ ვიცი სწორად მოვიქეცი თუ არა, მაგრამ „ბიზნესი“ პირად ურთიერთობებში გადავიტანე, მაგრამ ამას დღემდე არ ვნანობ.

მას მერე დიდი ხანი გავიდა. „ინტეგრალმა“ ჩვენს გუნდს გადაუჯოკრა, მაგრამ ახლა ამას უკვე მნიშვნელობა აღარ აქვს. რატომღაც მგონია, რომ ჩემი და რატის ურთიერთობა ბოლომდე დღემდეც არ დალაგებულა და ამას ძალიან განვიცდი. მე მოსვენების საშუალებას არ მაძლევს ის რეფერატი, რომელიც მან დამიწერა. რატიმ შესანიშნავად მიმოიხილა სურინამისა და გაიანას პოლიტიკურ -ეკონომიკური ვითარება. შედეგად, მე 30 ქულა მივიღე. მან-29.

რატი სოციოლოგია, ძალიან მაგარი სოციოლოგი. ასევე ის რეკორდსმენია ქართველებს შორის ვიკიპედიის სტატიების კითხვაში. რატი კარგი მეგობარია. მისი ნაჩუქარი „კაპიტანი ალატრისტე“ საწერ მაგიდაზე მიდევს და ხშირად მახსენებს ჩვენს მეგობრობას, რომელიც ერთ დროს საუკეთესო იყო. ახლა ცოტა დაკოჭლდა.

მე ოპტიმისტი ვარ და მგონია, რომ ადრე თუ გვიან ყველაფერი გამოსწორდება. თუკი ოდესმე ჩემს საქციელს ბოლომდე ვინანემ და ბოდიშის მოხდა მომინდება, ვიცი როგორც უნდა მოვიქცე. მაღაზიაში შევალ და გამყიდველს თავაზიანად ვეტყვი: ვიჩინა და „ლოვენბრაუ“, თუ შეიძლება.

დათო გორგილაძე.

4

მთავარი გამტრაკებელი

მეორე არხის კინოსეანსები გახსოვთ? მე მაგის ტრფიალი ვიყავი. ლამფიანი ტელევიზორიდან სამი მეტრის მოშორებით, ძველ სავარძელში მოვკალათდებოდი, თბილ საბანში გავეხვეოდი და გადავდიოდი იმ სამყაროში, რომელიც რეალურად თვალიტ არ მენახა. შეიძლება ვინმემ ამ დროს „ბნელი ოთხმოცდაათიანები“ უწოდოს, ან  „დაკარგული თაობის დრო“,  იქნებ  „უშუქობის ხანა“.  მე  კი  „ჟან კლოდ ვან დამის ეპოქას“ უფრო დავარქმევდი.

ეს ის დროა, როცა ვან დამის შემწუხებელი ჩემი შემწუხებელი იყო და სად უნდა გამეგზავნა თუ არა კუკიაზე. ქუჩაში სადმე მწყურვალი მენახა, წყალი არ უნდა მიმეცა, მშიერი მენახა, პური არ გამეწვდინა, წაქცეულს წავდგომოდი თავს, ფეხზე წამოდგომაში არ დავხმარებოდი.

ჟან კლოდს კი გამტრაკებელი ბევრი ჰყავდა. ვინ სინგაპურში,  ვინ ჰონგკონგში, ვინ ბეიჯინგში, ვინ ამერიკაში. თან რამდენი?! „ვინ დასთვალოს ზღვაში ქვიშა“?! ზოგი „კუმიტე“-ს საბრძოლო რინგზე, ზოგი ქუჩაში, ზოგი რესტორანში. აქეთ გემზე, იქით მანქანაში. ჯერ მარტო უნივერსალური ჯარისკაცობის დროს დოლფ ლუნდგრენთან ჭიდაობა რად ღირს. მაგრამ დოლფი ზღვაში წვეთია  ბოლო იენთან შედარებით.

ნუ გაახურებთ! ბოლო იენი სახელი და გვარია. მერე რა თუ არ ყურით არ გეცნობათ, თვალი თვალს რო გაეყრება, ცნობა მერე ნახეთ. სულ წინ დაგიდგეთ ძველი დროის მოგონებები. ზოგი ტკბილები, ზოგიც მწარეები. ეს ის ყოჩაღია „სისხლიან სპორტში“, აი „კრავავი სპორტს“ რო დაუძახებთ, ხალხს წიწილებივით რო ხოცავს და ჩონგ ლის რო ეძახიან. ან გინდათ „დვაინოი უდარში“ ცალი თვალი რო ძია ფრენკმა გაუფუჭა ყმაწვილკაცობაში და მერეც გადაიკვეთება მათი გზები გრიფიტთან, ზენგთან, ჩეტთან და ალექსთან ერთად. ღმერთო ჩემო! ლამის ცრემლები გადმომცვივდეს.

ბოლო იენი მთლად მთავარი იყო.  ჩვენს ბიჭს ჯერ პანტაპუნტით უნდა დაეხოცა სხვები და ბოლოს ამასთან შეხვედრის ჯერი დამდგარიყო. „ჩონგ ლი“ ძუძუებს აათამაშებდა,  ცერა თითს ცალ ნესტოზე მიიდებდა და ერთი დაქუხებით მეორედან ჟღვლინტებს გამოყრიდა ხოლმე. მერე იწყებოდა მთელი დაკა-დაკა, გამიშვი-დამაკავე, მიდი-მოვდივარ. ჯერ ჩონგ ლი დაწინაურდებოდა, მაგრად დაალილავებდა ჩვენს შუბლკოპიან ბიჭს, გვარიანად გამოათაყვანებდა. ერთი ისიც მახსოვს, უკადრისი იკადრა და თვალში წამალი შეაყარა, მარა ჟან კლოდი ის ბიჭი არ არის? მტრებს რო ხოცავს და ჭერში აწყობს? – ეგაა ეგ.

ბავშვობაში ბევრი კინოგმირის მეშინოდა, მაგრამ ბოლო იენს ბადალი არა ჰყავდა იმათ შორის. ეს ყველაზე მრისხანე იყო. ეს მთავარი გამტრაკებელი გახლდათ.

ისე, ცოტა ხნის წინ ვფიქრობდი და მგონი სწორ დასკვნამდეც მივედი: ფილმის ბოროტი გმირები, ცხოვრებაში ძალიანაც კეთილები არიან. ისე მოხდა, რომ დღეს ბოლო იენის ამბების კითხვას გადავაყოლე ნახევარი დღე და ჩემს დასკვნაში კიდევ უფრო დავრწმუნდი. ამ კაცის მრისხანებაც რაღაცნაირად სასაცილო გახდა,  სასიამოვნოდ მოსაგონარი მრისხანება.

ბოლო იენი, როგორღაც ჩემი ბავშვობის მეგობარია.  დღეს, მისი ახლანდელი ფოტოები ვნახე. გვარიანად მოტეხილა. ის, ვინც ბავშვობაში ყველაზე მეტად მაშინებდა, უცებ სულ სხვა კაცად გადაიქცა. ჰოდა რაღაცნაირად მომინდა მასთან მისვლა, ლოყაზე ხელის მიტყაპუნება და თქმა: შე ბებერო.