თითქმის დარწმუნებული ვიყავი, რომ ნობელის კომიტეტი ამჯერად არაევროპელს მიაგებდა პატივს. ჩემს მოსაზრებას (ჩემი ჭკუით) ის უჭერდა მხარს, რომ ბოლო წლებში სწორედ ევროპელ მწერლებზე გააკეთა კომიტეტმა აქცენტი (ჟან მარი გუსტავ ლე კლეზიო, დორის ლესინგი, ორჰან ფამუქი და ა.შ). მეგონა კომიტეტი ამჯერად ევროპას გადაიგდებდა გონებიდან. მითუმეტეს, რომ წარდგენილთა სიაში ერია ცნობილ არაევროპელთა სახელები: ამოს ოზი (ისრაელი) , მარიო ვარგას ლიოსა (პერუ), მარგარეტ ეტვუდი (კანადა), ჯოის კეროლ ოუტსი (ამერიკა). თუმცაღა არჩევანი ისევ ევროპელზე გაკეთდა და ეს ევროპელი (საკმაოდ ცნობილი) ჰერტა მიულერია.
თუკი ორმოცდათექვსმეტი წლის ჰერტა მიულერის ბიოგრაფიას გადავხედავთ, გაგვიჭირდება გადაჭრით ვთქვათ, ეს პრემია გერმანელ მწერალს მიენიჭა თუ რუმინელს. . ის გერმანიაში მხოლოდ ჩაუშესკუს რეჟიმის დამხობის შემდეგ გადასახლდა.
მწერალს საკმაოდ საინტერესო სტატუსი შეურჩია კომიტეტმა: „ნობელის პრემია ლიტერატურის დარგში გადაეცემა,მას ვინც საკუთარი დაკვირვებულობით პოეზიაში და გულწრფელობით პროზაში, ხატავს განცალკევებულთა ( გადმარტოებულთა) პეიზაჟს“. ჰერტა მიულერის უმთავრესი საწერი თემა, სწორედ ძალადობისა და არაადამიანურ პირობებში ცხოვრებაა. მისი რომანების უმეტესობაში, მოქმედება რუმინეთის რეგიონებში, ჩაუშესკუს მმართველოსბის დროს ვითარდება. მიულერის მთავარი იარაღი საკუთარი გამოცდილებაა, რომელიც მას საშუალებას აძლევს რეალისტურად აღწეროს ძალადობისა და რეჟიმის დროს ინდივიდთა და ამასთანავე კოლექტივის ცხოვრება.
მისი პირველი რომანი „ დაბლობები“ 1982 წელს გამოიცა (გერმანულ ენაზე) , თუმცაღა რუმინულმა ცენზურამ ის დამახინჯებული სახით გამოუშვა. რომანის ნამდვილი ვერსია გერმანიაში დაბეჭდეს. საერთოდაც გერმანია საკმაოდ გულუხვი აღმოჩნდა ამ ქალბატონის მიმართ. ის იბეჭდებოდა საკმაოდ ხშირად.
სხვათა შორის ჰერტა მიულერი მრავალი ლიტერატურული პრემიისა და ჯილდოს მფლობელია. მაგალითად ფრანც კაფკას და ჰენრიხ ფონ კლეისტის სახელობის პრემიის. მგონი დროა საქართველომაც გაიცნოს ეს მწერალი. გირჩევთ ჩემთან ერთად წაიკითხოთ მისი ცნობილი რომანები: „მხეცი“, „უკეთესი იქნებოდა დღეს ჩემს თავს არ შევხვედროდი“, „შესასვლელი – გამოსასვლელი“.
კამილო ხოსე სელაზე ცოტა იქმდეც მსმენოდა ვიდრე ” პარნასში” მის ერთერთ ნაწარმოებს, “პასკუალე დუარტეს ოჯახსა” და მოთხრობებს წავაწყდებოდი. იმ დღეს მძიმე არჩევანის წინაშე დავდექი: ლუიჯი პირანდელო (“განსვენებული მატია პასკალი”) თუ კამილო ხოსე სელა? ორივე ნობელის პრემიის ლაურეატია, მაშ რომლისთვის მიმენიჭებინა უპირატესობა? საბოლოოდ, ესპანურენოვანი ლიტერატურის სიყვარულმა არჩევანი მაინც სელაზე გამაკეთებინა. იმ საღამოს, კითხვის დაწყებისთანავე მივხვდი, რომ არჩევანში არ შევმცდარვარ, ამბავი პასკუალე დუარტესა და მის ოჯახზე საოცრად მიმზიდველი და მსუბუქად წასაკითხი აღმოჩნდა.
გორგილაძის ბლოგი 